เมื่อมือใหม่...อยากเลี้ยงนกปรอทหัวจุกซักตัว

คำว่า "มือใหม่” เคยเกิดขึ้นกับนักเลงนกปรอทหัวจุกทุกระดับไม่ว่าจะเป็นนักเลงนกระดับโคตรเซียน หรือหรือระดับปลายแถว เพราะทุกคนย่อมจะต้องมีก้าวแรกด้วยกันทั้งนั้น รวมทั้งผู้เขียนด้วยเช่นกัน นักเลี้ยงนกปรอทหัวจุกมือใหม่ประมาณ99% มักคิดว่า”เรายังเลี้ยงนกไม่เป็น หาซื้อนกราคาถูกมาเลี้ยงก่อนดีกว่า ส่วนกรงก็เอามันแบบธรรมดาๆ นี้แหละ ไม่ได้เอาไปแข่งกับใครหรอก” แต่เชื่อไหมครับว่าเกินกว่า 90 %ของนักเลี้ยงนกมือใหม่ที่คิดแบบนี้ จะยังคงหาซื้อและสะสมนกราคาถูก และกรงราคาถูก แบบนี้ต่อไปเรื่อยๆ อีกหลายตัว จึงทำให้หมดเปลืองเงินไปมากมาย แล้วแทบจะหานกดีๆ ในมือไม่ได้ซักตัว และส่วนที่เหลืออีกประมาณ 10 % เลิกเลี้ยงนกหรือไม่ก็เลี้ยงแบบเดี๋ยวเลิก เดี๋ยวเลี้ยงต่อไปอีกซักระยะ และเกินกว่า 80 % ของคนทั้งหมดไม่ประสบความสำเร็จในการเลี้ยงนกปรอทหัวจุก แต่อย่าเพิ่งเข้าใจผิดนะครับ ผมไม่ได้บอกว่านกราคาถูกไม่ดี แต่ผมว่ายังไม่เหมาะกับนักเลี้ยงนกมือใหม่ที่ไม่เคยเลี้ยงนกมาก่อน ยังฟังนกไม่เป็น เพราะต้องใช้ความอดทนสูงเนื่องจากนกพวกนี้มักจะยังไม่ร้องให้ท่านฟัง อย่างเดียวที่นกใหม่ๆจะทำก็คือบิน บิน บิน และบิน แล้วสุดท้ายท่านจะถอดใจกันไปเสียก่อน
ในทัศนะของผู้เขียนซึ่งเคยผ่านเหตุการณ์อย่างนั้นมาก่อน จึงขอเขียนเรื่องราวเพื่อบอกเล่าประสบการณ์เพื่อให้นักเลี้ยงนกมือใหม่รุ่นหลังเอาไปต่อยอด โดยไม่ต้องเริ่มจากศูนย์ ขั้นตอนง่ายๆ ในการเริ่มเลี้ยงนกปรอทหัวจุกให้ประสบความสำเร็จ (ในสไตล์ของผม)
1 ไม่ต้องหาข้อมูลจากตำราที่ไหน ไม่ต้องอ่านวิธีการเลือกนกจากอาจารย์ไหนให้ปวดหัว เพราะอ่านแล้วท่านก็ไม่เข้าใจอยู่ดี ท่านควรสำรวจเงินในกระเป๋าตัวเองเสียก่อนว่ามีพอใช้หรือยัง ถ้าพอใช้บ้าง ไม่พอใช้บ้าง ผมแนะนำว่าเก็บเงินไว้ก่อนจะดีกว่าครับ เหตุผลเพราะว่า เมื่อท่านมีเงินพอใช้บ้างไม่พอใช้บ้างท่านก็จะมีความคิดในการซื้อนกเหมือนกับที่ผมเขียนไว้ด้านบน ก็คือไปหาซื้อนกถูกๆ กรงถูกๆ เพราะเงินยังมีน้อย ดังนั้นควรอดเปรี้ยวไว้กินหวานจะดีกว่า และเมื่อมีเงินพอสมควรแล้วค่อยเริ่มสู่ก้าวต่อไป
2 หาซื้อนกระดับราคากลางๆ ที่เริ่มเชื่อง เริ่มสู้นกและเริ่มร้องเป็นเพลงแล้ว(เลี้ยงมาแล้วประมาณ 6-12 เดือน) ซึ่งจะดูได้จากการลองเอานกมาประกบกันหรือวางไว้ใกล้ๆกัน แล้วนกตัวที่เราสนใจนั้นจะต้องเริ่มจดจ่ออยู่ที่นกตัวอื่นและมีอาการเขย่งดูเชิงฝ่ายตรงข้ามหรือพยายามจะเข้าจิก ทำร้ายคู่ต้อสู้ และหากท่านยังไม่รู้ว่านกที่ร้องเป็นเพลงแล้วร้องยังไงก็ไม่ต้องกลัว ขอให้ดูนกที่เมื่อนำไปแขวนแยกตัวเดียวแล้วร้องออกมาเป็นคำเสียงดังชัดเจน คำละประมาณ 3 พยางค์ขึ้นไป และร้องซ้ำๆ อยู่เรื่อยๆ นกพวกนี้จะสามารถหาซื้อได้จากคนที่เลี้ยงนกอยู่แล้วเท่านั้น โดยอาจจะลองหาซื้อตามเว็บไซต์ต่างๆก็ได้ เรื่องราคาน่าจะประมาณ 2000 บาท แต่ทั้งนี้อยู่ที่ความพึงพอใจของทั้งสองฝ่าย อาจจะถูกหว่านี้หรือแพงกว่านี้ก็ได้ และในเวลาเดียวกันนี้ก็ไม่แนะนำให้ซื้อนกที่มีราคาแพงมากๆ หรือนกจากป่า ดังๆ ด้วยเช่นกัน เพราะท่านอาจจะได้นกที่มีคุณภาพไม่สมราคา พูดตรงๆ ว่าโดนหลอกนั่นเอง
3 การซื้อกรงนก กรงนกปรอทหัวจุกปัจจุบันมีให้เลือกซื้อหากันหลายแบบหลายทรง หลายราคา สำหรับผู้เลี้ยงนกมือใหม่ ผมขอแนะนำให้ใช้กรงแบบสปอร์ต ก่อนเนื่องจากราคาจะไม่สูงมาก การดูแลรักษาไม่ยุ่งยากเพราะมีลวดลายต่างๆ น้อย แต่ผู้เลี้ยงนกมือใหม่ไม่ควรซื้อกรงราคาถูกมาใช้เพราะเนื่องจากเมื่อใช้งานไปได้อีกสักพักหนึ่งท่านก็จะต้องไปหาซื้อกรงที่ดีขึ้นอีกอยู่ดีทำให้ต้องเนีบเงินหลายรอบ และก็ยังไม่ควรซื้อกรงที่มีราคาแพง และมีลวดลายมากๆ เพราะดูแลรักษายาก และอาจจะซื้อในราคาที่ไม่เหมาะสมกับคุณภาพได้เช่นกัน
4 อุปกรณ์ต่าง เมื่อได้กรงที่ถูกใจแล้วสิ่งที่จำเป็นต้องมีเพิ่มเติมก็คืออุปกรณ์ต่างๆ ภายในกรงคือ
4.1 ถ้วยน้ำ-ถ้วยอาหาร เป็นอุปกรณ์ที่จำเป็นมาก หาซื้อได้จากร้านที่ขายกรงนั่นเอง ซึ่งจะมีให้เราเลือกมากมายหลายแบบ ซึ่งก็ขึ้นอยู่กับรสนิยมส่วนบุคคล เมื่อเลือกแบบที่ถูกใจได้แล้วเราก็จัดวางได้ตามชอบใจ แต่สำหรับบางแบบที่มีน้ำหนักมาก การจัดวางอาจจะต้องคำนึงถึงการถ่วงดุลของกรงเวลาที่แขวนด้วย เพราะอาจจะทำให้กรงเอียงไปด้านใดด้านหนึ่งได้
4.2 ถ้วยอาบน้ำ เป็นอุปกรณ์ที่จำเป็นสำหรับการเลี้ยงนกปรอทหัวจุกอีกชิ้นหนึ่ง เพราะนกที่อาบน้ำบ่อยก็จะทำการไซร้ขนของตนเองบ่อย และการไซร้ขนของนกก็จะกระตุ้นให้ไขมันมาสู่ขนของนกและส่งผลให้ขนของนกสวยสมบูรณ์และมีความเงางาม
4.3 ห่วงโดด ก็เป็นอุปกรณ์ที่สำคัญอีกชิ้นหนึ่งเพราะโดยอุปนิสัยของนกปรอทหัวจุก เป็นนกที่ไม่ค่อยอยู่นิ่งมักชอบกระโดดไปมาอยู่ตลอดเวลา ในการวางห่วงโดดนั้นควรจะวางให้มีระดับสูงกว่าคอนกลางเพียงเล็กน้อยเท่านั้นและควรวางทุกห่วงในระดับเดียวกัน เพราะจะทำให้นกสามารถกระโดดได้อย่างสง่างามและและต่อเนื่อง รวมทั้งไม่เสียพลังงานจากการกระโดดมากจนเกินไป การเลือกห่วงโดดนั้นจะต้องคำนึงถึงความเหมาะสมของชนิดไม้ที่ใช้ทำกรงและห่วงให้สอดคล้องกัน รวมทั้งความหนาของห่วง ไม่ควรบางเกินไป เพราะอาจทำให้นกเกาะห่วงได้ไม่ถนัด และขนาดเส้นผ่าศูนย์กลางของห่วงก็ต้องสัมพันธ์กับขนาดกรงด้วยเช่นกัน
4.4 ผ้าคลุมกรง สำคัญมากในการเลี้ยงนกทุกชนิด โดยเฉพาะนกปรอทหัวจุก เพราะนกปรอทหัวจุกเป็นนกที่ต้องการมีอาณาเขตเป็นของตนเอง นอกจากนั้นยังป้องการการรบกวนในเวลานกพักผ่อน และยังสามารถป้องกันความหวาดระแวงจากสิ่งต่างภายนอกให้นกได้อีกด้วย การเลือกซื้อก็สามารถเลือกซื้อแบบสำเร็จรูปที่มีขายอยู่ตามร้านขายกรงนกหรือบางท่านอาจจะต้องการให้เป็นเอกลักษณ์ของตนเองก็อาจจะสั่งให้ตัดเย็บตามแบบที่ต้องการ ก็ไม่ผิดกติกา
5 อาหาร นกในวงศ์นกปรอททั่วไปกินผลไม้และสิ่งมีชีวิตขนาดเล็กเป็นอาหาร นกปรอทจุกก็เช่นเดียวกัน
อาหารหลักก็จะเป็นผลไม้ เช่นกล้วย มะละกอ ส้ม ลูกตำลึงสุก ส่วนอาหารที่เป็นจำพวกผักเช่นบวบ แตงกวา มะเขือเทศ เป็นต้น แต่มีข้อควรระวังในการให้ผักเป็นอาหารนั้นต้องมั่นใจเสียก่อนว่าผักนั้นปลอดจากยาฆ่าแมลงแล้ว
อาหารเสริมผู้เลี้ยงอาจให้หนอน หรือไข่มดแดง อาจให้เพื่อเป็นอาหารเสริมเป็นครั้งคราวหรือเพื่อฝึกให้นกเชื่องมากขึ้น
อาหารสำเร็จรูป ก็มีให้เราเลือกอยู่หลายแบบหลายยี่ห้อ สำหรับวิธีในการเลือกนั้นต้องดูที่เปอร์เซ็นต์ของโปรตีนในอาหารให้มากที่สุด และเม็ดอาหารจะต้องไม่แข็งมากจนเกินไป เพราะระบบการย่อยของนกปรอทหัวจุกนั้นไม่ได้มีประสิทธิภาพมากนักและลำไส้ของนกก็สั้น ดังนั้นหากเม็ดของอาหารแข็งมากอาหารนั้นจะถูกขับถ่ายออกมาโดยที่ยังไม่ถูกย่อยและไม่สามารถดูดซับเอาสารอาหารไปใช้ได้เลย ส่วนปริมาณที่ให้/ตัว/วันนั้นควรจะให้เพียงแค่ครึ่งช้อนชา เท่านั้นไม่ควรให้มาจนเกินไป เพราะอาจจำให้นกมีไขมันสะสมในตัวมากเกินไป และส่งผลให้นกไม่กระฉับกระเฉงอย่างที่ควรจะเป็น
นอกจากนั้นในบางพื้นที่เช่นในภาคใต้อาจเลี้ยงนกด้วยข้านสวยคลุกกับน้ำแกงส้มปักษ์ใต้ ก็ได้เช่นกัน
6 การเลี้ยงและการดูแล สำหรับการเลี้ยงนกทุกชนิดนั้นในเรื่องของความสะอาดสำคัญเป็นที่สุด เพราะในการเลี้ยงนกหากพื้นที่เลี้ยงและอาหารที่ให้ไม่สะอาดแล้วจะส่งผลต่อสุขภาพโดยรวมทั้งต่อตัวนกและผู้เลี้ยง ดังนั้นในเรื่องของการทำความสะอาดถาดรองพื้นกรงนั้นจะต้องทำความสะอาดทุกวัน อาหารและน้ำก็จะต้องเปลี่ยนทุกวันเช่นกัน นอกจากนั้นก็ควรนำนกแขวนกลางแจ้งเพื่อให้นกได้รับแสงแดดทุกวัน ประมาณวันละ 2 ชม. และในช่วงบ่ายๆ ก็ควรนำนกเข้าแขวนในที่ร่มและให้นกได้อาบน้ำทุกวันเช่นกัน เมื่อถึงเวลาเย็นใกล้ค่ำก็คลุมผ้าเพื่อให้นกได้พักผ่อนอย่างเต็มที่ และพร้อมที่จะส่งเสียงร้องอีกครั้งเมื่อเวลาเช้าของวันถัดไปมาถึง
ผู้เลี้ยงนกมือใหม่มักจะวิตกกังวลว่าจะทำอย่างไรหากนกมีอาการเจ็บป่วย โดยปกติแล้วนกปรอทหัวจุกเป็นนกที่ดูแลไม่ยุ่งยากขอให้รักษาความสะอาดเท่านั้น แต่อาการเจ็บป่วยของนกมักจะเป็นอาการที่ระบบทางเดินหายใจเสียเป็นส่วนใหญ่ รองลงมาก็เป็นที่ระบบทางเดินอาหาร เราจะสังเกตุได้จากนกที่มีอารการเจ็บป่วยจะยืนพองขนและไม่ร่าเริงเหมือนนกตัวอื่น หากพบนกที่มีลักษณะดังกล่าวขอให้แยกออกจากนกตัวอื่นทันที แล้วคลุมผ้าเพื่อความอบอุ่นและให้นกได้พักผ่อนมากที่สุด สำหรับยาที่จะให้นกกินนั้นจะต้องเป็นยาหรือวิตามินสำหรับสัตว์ปีก ซึ่งหาซื้อได้ตามร้านขายยาสัตว์ทั่วไปหรือตามร้านขายอาหารสัตว์ ไม่ควรเอายาของมนุษย์ไปให้นกกินเป็นอันขาด เพราะนกมีขนาดเล็กมากเมื่อเปรียบเทียบกับมนุษย์ดังนั้นเมื่อเอายาสำหรับมนุษย์ไปให้นกกินมักเดอาหารรับยาเกินขนาดและกลายเป็นการฆ่านกมากกว่าเป็นการรักษา
7. ศัตรูของนก การเลี้ยงนกปรอทหัวจุกนั้น ก็มีศัตรูทางธรรมชาติก็คือจำพวกสัตว์ผู้ล่าต่างๆ เช่น แมว งู เหยี่ยวและอื่นๆ รวมทั้งสัตว์มีพิษต่างๆ ด้วยเช่นกัน
8 การฝึกนกเพื่อเข้าแข่งขัน เรื่องนี้เป็นเรื่องที่ต้องใช้ศิลปะและความอดทนของผู้เลี้ยงอย่างมากในการฝึกนกแต่ละตัว เพราะเมื่อเรามีนกที่มีใจสู้แล้ว การฝึกฝนยังเป็นกุญแจสำคัญที่จะทำให้นกสามารถก้าวขึ้นสู่การเป็นแชมป์ได้เช่นกัน ดังนั้นผู้เลี้ยงนกมือใหม่จะต้องเริ่มจากการที่ต้องขยันพานกของตนเองไปสถานที่ต่างๆ เพื่อฝึกความกล้าหาญของนกเสียก่อน เมื่อนกกล้าร้องในทุกสถานที่แล้ว เราจึงค่อยเริ่มนำนกตากแดดวันละประมาณ 3 ช.ม. เพื่อฝึกความอดทน เพราะในการแข่งนั้นนั้นนกจะต้องอยู่ในสนามกลางแจ้งประมาณ4-5 ช.ม. ต่อการแข่งขัน 1 ครั้ง แต่ข้อควรระวังก็คืออย่าปล่อยให้นกขาดน้ำและอาหารเด็ดขาดเพราะอาจทำให้นกปรอทหัวจุกของเราเสียชีวิตได้ เมื่อนำนกตากแดดตามระยะเวลาดังกล่าวแล้วก็เก็บมาเพื่อแขวนในที่ร่มเพื่อให้นกได้ปรับอุณหภูมิสักพัก แล้วจึงให้นกอาบน้ำเพื่อให้ผ่อนคลาย และปล่อยให้ขนแห้ง หลังจากนั้นจึงคลุมผ้าเพื่อให้นกได้พักผ่อน เมื่อทำอย่างนี้อยู่เป็นประจำจนนกเคยชินกับสถานะการเหล่านี้แล้วจึงค่อยพาไปซ้อมยังสนามซ้อมเสียก่อน เพื่อให้นกได้คุ้นเคยกับสภาพของการแข่งขั้นที่มีนกและคนจำนวนมาก เมื่อเข้าแข่งขันจริงนกเหล่านี้ถึงจะไม่ตื่นกลัวและกล้าที่จะร้องในสนามเมื่อกรรมการเข้ามาตรวจให้คะแนน
ขั้นตอนเหล่านี้ เป็นขั้นตอนง่ายๆ ที่จะทำให้นักเลี้ยงนกปรอทหัวจุกมือใหม่ประสบความสำเร็จในการเลี้ยงนกโดยที่ไม่ต้องไปลองผิดลองถูก ด้วยความไม่รู้ และหวังว่าจะสามารถเป็นก้าวแรกที่มั่นคงให้กับเซียนนกรุ่นต่อๆ ไปได้ เพื่อให้วงการเกิดนักเลี้ยงนกหน้าใหม่อยู่ตลอดเวลา ซึ่งจะส่งผลให้วงการนกปรอทหัวจุกของเรามั่นคงและยังยืนตลอดไปเช่นกัน
และหากนักเลี้ยงนกมือใหม่ท่านใดต้องการสอบถามวิธีการเลี้ยงนก หรือการเลือกซื้อนกก็สามารถติดต่อผมได้จากBlog นี้หรือทาง nuttaphon_77@yahoo.com หรือทางหมายเลข 086-5288861(เฉพาะนอกเวลาทำงานเท่านั้นนะครับ) สำหรับบทความเรื่องต่อไปผมจะมาสอนนักเลี้ยงนกมือใหม่เลือกนกใหม่และเลี้ยงนกใหม่ให้เป็นดาวรุ่ง